Asbestziekten: werkgever aansprakelijk?

Door blootstelling aan asbest kan mesothelioom (ook wel: asbestkanker) of asbestose ontstaan. Indien de asbestziekte is veroorzaakt door blootstelling aan asbest tijdens de uitoefening van  werkzaamheden voor de werkgever, dan is de werkgever mogelijk voor de gevolgen aansprakelijk.

Zorgplicht van de werkgever

De zorgplicht van de werkgever ten opzichte van de werknemer volgt uit artikel 7:658 BW. De werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Kort gezegd moet de werkgever dus zorgen voor een veilige werkomgeving, voldoende instructies geven ter voorkoming van schade en er op toezien dat die instructies worden nageleefd, bij gebreke waarvan hij aansprakelijk is.

De werkgever heeft, als onderdeel van zijn zorgplicht, ook een onderzoeksplicht naar bedrijfsrisico’s in welk verband van hem bijvoorbeeld mag worden verwacht dat hij zich op de hoogte stelt van de aard en gevaren van de producten en bedrijfsmiddelen waarmee hij zijn werknemers laat werken en onderzoekt welke maatregelen kunnen worden getroffen om de verwezenlijking van geconstateerde risico’s zoveel als mogelijk te voorkomen. Indien uit zijn onderzoek blijkt dat preventieve maatregelen voorhanden zijn, dan dient hij deze in beginsel te treffen voor zover dat redelijkerwijs mogelijk is.

Bewijslast bij beroepsziekten

De werknemer moet bewijzen dat hij werkzaamheden heeft moeten verrichten onder omstandigheden die schadelijk kunnen zijn voor zijn gezondheid en aannemelijk maken dat hij lijdt aan gezondheidsklachten die daardoor kunnen zijn veroorzaakt.

Als de werknemer daarin slaagt, dan wordt het oorzakelijk verband tussen de gezondheidsklachten en de werkzaamheden voorshands aangenomen, tenzij de werkgever bewijst dat hij al die maatregelen heeft getroffen die redelijkerwijs nodig waren om de schade van de werknemer te voorkomen.

Verjaring

Een rechtsvordering tot vergoeding van schade door asbestblootstelling verjaart echter in elk geval door verloop van 30 jaar na de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt (art. 3:310 lid 2 BW). Mesothelioom heeft echter een incubatietijd van 20 tot 50 jaar en soms nog langer. Dat betekent dat de vordering in veel gevallen al is verjaard zonder dat de werknemer bekend is met de asbestziekte.

Een beroep op het verstrijken van deze verjaringstermijn kan daarom, onder bijzondere omstandigheden, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn, in welk geval de verjaring wordt doorbroken. Dat is afhankelijk van de weging van een zevental gezichtspunten die geformuleerd zijn in het arrest Van Hese/De Schelde (HR 28 april 2000, NJ 2000, 430):

a) of het gaat om vergoeding van vermogensschade dan wel van nadeel dat niet in vermogensschade bestaat, en – mede in verband daarmede – of de gevorderde schadevergoeding ten goede komt aan het slachtoffer zelf, diens nabestaanden dan wel een derde,

b) in hoeverre voor het slachtoffer respectievelijk zijn nabestaanden ter zake van de schade een aanspraak op een uitkering uit anderen hoofde bestaat,

c) de mate waarin de gebeurtenis de aangesprokene kan worden verweten,

d) in hoeverre de aangesprokene reeds vóór het verstrijken van de verjaringstermijn rekening heeft gehouden of had behoren te houden met de mogelijkheid dat hij voor de schade aansprakelijk zou zijn,

e) of de aangesprokene naar redelijkheid nog de mogelijkheid heeft zich tegen de vordering te verweren,

f) of de aansprakelijkheid (nog) door verzekering is gedekt,

g) of na het aan het licht komen van de schade binnen redelijke termijn een aansprakelijkstelling heeft plaatsgevonden en een vordering tot schadevergoeding is ingesteld.

Instituut Asbest Slachtoffers

Asbestslachtoffers (of hun nabestaanden) kunnen via het Instituut Asbestslachtoffers (www.asbestslachtoffers.nl)  onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een financiële tegemoetkoming van € 20.730,- (2019). Het bedrag kan verrekend worden met de schadevergoeding die door de werkgever wordt uitgekeerd. De regeling is per 1 april 2014 uitgebreid naar werknemers die de ziekte asbestose hebben gekregen door blootstelling aan asbest.

Als u vragen hebt over werkgeversaansprakelijkheid bij beroepsziekten of arbeidsongevallen, neemt u dan vrijblijvend contact op met mr. Frank Arts.